FORT NIEUW AMSTERDAM

Het Fort Nieuw Amsterdam ligt op een strategisch zeer belangrijk punt, precies waar de Commewijnerivier en Surinamerivier, vlak bij de oceaan, samenvloeien. Het Fort Nieuw Amsterdam is opgezet als verdedigingswerk voor de achterliggende plantages aan de bovenloop van beide rivieren. Het is een royaal opgezet aarden fort, een vijfhoek (polygoon) met 5 bastions. De opdracht voor de bouw werd gegeven door de ‘Geoctroyeerde Sociëteit van Suriname’ die in 1683 was opgericht.

De Societeit telde drie deelgenoten die elk voor een derde participeerden: de West-Indische Compagnie, de familie van Aerssen van Sommelsdijck en de stad Amsterdam.

In 1734 is met de aanleg van het Fort Nieuw Amsterdam gestart. De sociëteit zorgde voor materiaal, gereedschappen en vaklieden. Het uitvoerende werk werd uitgevoerd door slaven.
Toe het fort in 1747 grotendeels klaar was, had de bouw al ruim 1 miljoen Nederlandse guldens gekost. Dat was het dubbele van de aanvankelijke begroting en in de periode daarna liepen de kosten nog veel verder op. De bouw had te maken met grote vertragingen en allerlei tegenslagen. Zo bleken de ter plaatse gebakken bakstenen van een te slechte kwaliteit. Uit die tijd dateert de bepaling dat zeilschepen uit Nederland, die de slaven uit Afrika haalden, verplicht waren bakstenen als ballast mee te nemen. Voorts bleken de uit Holland overgezonden vaklieden en ingenieurs weinig inzicht te hebben in de plaatselijke omstandigheden. De Nederlandse inzichten over het bouwen van onderkomens en (kruit-)magazijnen werden gekopieerd naar Suriname: ‘In detail is alles gebouwd off t boven in ’t Noorden was ‘(brief gouverneur Mauritius 25-9-1744).


De gebouwde bakstenen kruithuizen bleken daardoor in de praktijk veel te vochtig voor het goed opslaan van het kruit en de andere gebouwen, bruggen en houten verblijven voor de manschappen en officieren kregen te maken met snel verval als gevolg van de tropische omstandigheden, zoals de vraatzucht van de houtluis. Om het fort in stand te houden moest onophoudelijk gerepareerd en vervangen worden.

Het fort Nieuw Amsterdam heeft als verdedigingswerk een weinig succesvolle historie. Tweemaal viel het zonder slag of stoot in de handen van de Engelsen.
In de loop van de 19e eeuw verloor het Fort Nieuw Amsterdam steeds meer aan betekenis. In 1872 werd een deel van de kazernes als gevangenis ingericht. Tot 1967 was dit de enige gevangenis in Suriname. Op 1 februari 1907 werd het Fort Nieuw Amsterdam officieel als verdedigingswerk opgeheven en tot bestuurscentrum van het district Commewijne verklaard.

Vanwege de strategische ligging is het Fort Nieuw Amsterdam tijdens de 2e wereldoorlog door de Amerikanen gebruikt als verdedigingspunt voor de bauxietwinning in het bovenstroomgebied van de Surinamerivier. De grote kanonnen op het bolwerk herinneren aan deze periode. De gevangenis is tijdens de 2e wereldoorlog gebruikt voor de internering van 146 mensen uit Nederlands-Indië, die van NSB-sympathieën werden verdacht. Over deze zwarte periode is een boek geschreven door A.G. Besier, ‘De Groene Hel’. Bron: http://www.fortnieuwamsterdam.com

Arbeidszaal v/d gedetineerden.